UYGULAMA YÖNTEMLERİ ÇEKME METODU
ÖN HAZIRLIK
Yönlendirilebilir yatay sondaj yöntemi ile boru çekilecek güzergâhlarda saha gezisi yapılarak, makinenin ve ekipmanın konulacağı alan tespit edilir.

Geçiş yapılacak güzergâhlarda mevcut jeolojik yapı tespit edilerek, bu jeolojik yapılara uygun ekipman ve malzeme hazırlığı yapılır ve her türlü alt yapıdaki jeolojik duruma göre malzeme ve ekipman hazır bulundurulur. Gerek görülmesi halinde muayene
çukurları açılır zemin ve jeolojik yapı gözlemlenir.

Geçiş yapılacak güzergâhtaki topografik özellikler tespit edilir, bu özelliklerde kâğıda aktarılarak yönlendirilebilir yatay sondaj projesi oluşturulur.

Tüm işlerin başında ve işin yapımı sırasında, emniyet tedbirleri (makine etrafı emniyetleri, saha perdesi, uyarı levhaları, personel emniyeti vb.) alınır.

YÖNLENDİRME VE PİLOT DELİĞİ

Ön hazırlıkların tamamlanmasının ardından, geçiş yapılacak güzergâhta idare ve/veya idareler tarafından istenilen derinlikler tespit edildikten sonra, bu derinliklere ve daha önce hazırlanan projesine göre Yönlendirilebilir Yatay Sondaj (YYS) Makinesinin konumu ve giriş açısı ile yönlendirme istikameti, takip cihazı ile tespit edilir.

Bu tespitler yapıldıktan sonra makine konumlandırılarak, jeolojik yapıya uygun yönlendirme ucu ile yönlendirme yapılır.

Yönlendirme aşamasında, yönlendirme ucunun yer altındaki hareketi(tij sayısı, derinlik ve istikamet) sonda ucundaki verici ile yer üstünden dijital takip sistemi ile takip edilerek her tij bitiminde kayıt altına alınır ve zemin üzerinde işaretleme yapılır.

Ayrıca, yönlendirme sırasında itme ve tork kuvvetleri de kayıt altına alınarak, güzergâh üzerindeki farklı zemin formasyonları hakkında fikir sahibi olunur.

Yönlendirme aşamasında idare ve/veya işveren tarafından belirtilen standart ve şartnamelere uyulur. Yönlendirme sonunda, kayıt altına alınan değerler ile bir yönlendirme sonu raporu ve çizimi oluşturulur.

Yatay sondaj yönlendirme ve pilot deliği uygulaması için gerekli ekipmanların seçimi ve hazırlığı yapılır. Bu, sondaj makinesi, boru ve yönlendirme ekipmanlarını içerir. Ekipmanın uygunluğu ve bakımı, projenin başarısı için kritik öneme sahiptir.

Sondaj işlemi başlatılmadan önce, belirlenen rotaya uygun bir başlangıç noktası seçilir. Sondaj makinesi bu noktaya yerleştirilir ve sondaj işlemi başlatılır. Pilot deliği genellikle küçük bir çapta başlatılır ve sonra genişletilir.

Sondaj işlemi sırasında, rotanın doğru yönlendirilmesi için özel yönlendirme ekipmanları kullanılır. Bu ekipmanlar, sondajın istenilen derinlik ve açıda ilerlemesini sağlar. Gerçek zamanlı izleme ve kontrol sistemleri, rotanın doğru bir şekilde takip edilmesini sağlar.

GENİŞLETME

Geçiş yapılacak zeminde yapılan ön hazırlık çalışmalarından sonra tespit edilen jeolojik yapıya uygun genişletme kafaları kullanılır.

Yönlendirme ve pilot delgi aşamasından sonra, boru çekilecek güzergâhtan çıkan yönlendirme ucu küçükten büyüğe doğru olacak şekilde kademeli olarak genişletme başlıkları sökülüp takılır.

Genişletme işlemi, tünel çekilecek boru çapı ve adedine uygun hale gelene kadar devam eder.

Çekilecek uzunluk 50 metre ve altında ise açılacak delik, çekilecek boru çapından en az %20 daha büyük olacak şekilde hazırlanır.

Çekilecek uzunluk 50-100 metre arasında ise açılacak delik, çekilecek boru çapından en az %30 daha büyük olacak şekilde hazırlanır.

Çekilecek uzunluk 100-150 metre arasında ise açılacak delik, çekilecek boru çapından en az %50 daha büyük olacak şekilde hazırlanır.

Çekilecek uzunluk 150 metrenin üzerinde ise açılacak delik, çekilecek boru çapından en az %100 daha büyük olacak şekilde hazırlanır.

Genişletme sırasında oluşturulacak tünelde bulunan malzemenin iyi boşalması ve boruya zarar vermemesi için, zemin özelliğine uygun kimyasal karışımlar ile sondaj çamuru hazırlanır. Zemindeki en iyi boşaltımı yapacak yoğunlukta sondaj çamuru hazırlanır.

Genişletme işlemi sırasında genişletme başlığı çekme ve tork kuvveti değerleri de kayıt altına alınarak, tünel temizliği takip edilir.

BORU ÇEKME

Boru çekme işlemi bir seferde, ara vermeden kesintisiz tamamlanır.
Boru çekmeye başlamadan önce borunun çekileceği istikamette tüm engeller kaldırılır gerekli görüldüğü durumlarda borunun içine yatırılacağı bir kanal açılır.

Boru çekme işlemi için, çekilecek boruya çekme kuvvetine dayanabilecek
çekme başlıkları takılır.
Boru çekme aşmasında oluşturulacak sondaj çamuru:

• Boru çekmeyi kolaylaştıracak,
• Tünel stabilitesini sağlayacak,
• Zeminin durumuna göre viskozitede ve pompada, kayganlaştırıcı ve yalıtkanlığı arttırıcı kimyasallar ile takviye edilmiş olur.

Bazı durumlarda, borunun çekilmesini kolaylaştırmak ve sürtünmeyi azaltmak için çekme sıvıları kullanılabilir. Bu sıvılar genellikle su bazlıdır ve viskozitesi ayarlanabilir. Sıvı, sondaj deliğine enjekte edilerek borunun daha kolay ilerlemesine yardımcı olur.

Boru çekme işlemi sırasında sürekli olarak kontrol ve kalite güvencesi sağlanmalıdır. Borunun doğru bir şekilde yerleştirildiğinden ve çekme işleminin istenilen şekilde ilerlediğinden emin olunmalıdır.

Boru çekme işlemi tamamlandıktan sonra, alanın temizlenmesi ve işlemin tamamlanmasına ilişkin belgelerin düzenlenmesi gereklidir. Bu belgeler arasında çekme raporları, fotoğraflar ve diğer dokümantasyonlar bulunabilir.